ماهيّت نامتجانس بهبود موقعيّت زنان در ايران
ماهيّت نامتجانس بهبود موقعيّت زنان در ايران
حسين محموديان
چكيده
بهبود موقعيّت زنان شرطي لازم براي توسعه‌ي پايدار مي‌باشد. جهت نيل به چنين توسعه‌اي، تلاش زيادي، چه در سطح ملّي و چه در سطح بين‌المللي، براي توانمندسازي زنان انجام گرفته است. بر اثر تحوّلات و تغييرات اقتصادي و اجتماعي، موقعيّت زنان در ايران در دهه‌هاي اخير بهبود قابل‌توجّهي را نشان مي‌دهد. اگر‌چه اين بهبود، هم‌چنين، براي مردان نيز صادق است، شدّت و قدرت بيش‌تر آن براي زنان (در بعضي از بخش‌هاي زندگي آن‌ها)، به كم‌تر‌شدن شكاف جنسيّتي در وضعيّت اقتصادي و اجتماعي بين مردان و زنان منجر شده است. اين مقاله بر آن است تا با استفاده از داده‌هاي سرشماري (از سال 1345) و ساير منابع (طرح آمارگيري از ويژگي‌هاي اقتصادي و اجتماعي خانوارها در ايران كه توسّط مركز آمار ايران در سال 1380 انجام شده است) بهبود موقعيّت زنان را در مقايسه با مردان مورد تجزيه و تحليل قرار دهد.
يافته‌ها بهبود بيش‌تر موقعيّت زنان در زمينه‌هاي آموزش، بهداشت و تصميم‌گيري در خانواده را نشان مي‌دهند. با اين حال موقعيّت زنان بر حسب مشاركت اقتصادي، اجتماعي و سياسي در جامعه تغيير چنداني را به دنبال نداشته است. تلاش در جهت افزايش عدالت جنسيّتي در خانواده‌ها، سياست‌هاي جمعيّتي و توسعه‌اي دولت جهت افزايش توانمندي زنان، تأكيد ويژه‌ي دين اسلام بر رعايت حقوق زنان و عدالت جنسيّتي، و انگيزه‌ي قوي زنان براي بهبود موقعيّت خود از مهم‌ترين عوامل تبيين‌كننده‌ي بهبود موقعيّت زنان مي‌باشند. ماهيّت نامتجانس اين توانمندسازي مي‌تواند عواقب متعدّدي را به همراه داشته و راهكارهاي متفاوتي را مطالبه كند. زنان توانمند از طريق افزايش مهارت‌ها، تخصص‌ها و ايده‌هاي نو، در طلب مشاركت بيش‌تر اقتصادي و اجتماعي خواهند بود. با توجّه به مشاركت كم آن‌ها، بسترسازي حضور چنين حجم بزرگي از جمعيّت نيازمند تغييرات ساختاري در شرايط اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جامعه است. توانمندي بيش‌تر زنان، در عوض، اين بسترسازي را تقويت خواهد كرد. اين تعامل به سطوح بالاتري از برابري جنسيّتي و توانمندسازي زنان، با توجّه به اهداف توسعه‌ي هزاره، منجر خواهد شد.
اين مقاله در مجلّه‌ي "پژوهش زنان"، شماره‌ي ۲ (پياپي ۱۲) تابستان ۱۳۸۴ صص ۱۳۶-۱۱۵ چاپ شده است. براي دسترسي به متن كامل مقاله، لينك http://sid.ir/fa/ViewPaper.asp?ID=44663&varStr=7;محموديان%20حسين;پژوهش%20زنان;تابستان%201384;3;2%20(پیاپی%2012);115;136 را كليك و سپس بر روي فايل پي دي اف كليك كنيد.