ارزيابي سرشماري عمومي نفوس و مسكن با استفاده از روش‌هاي جمعيّت‌شناختي
ارزيابي سرشماري عمومي نفوس و مسكن با استفاده از روش‌هاي جمعيّت‌شناختي
طه نوراللهي، فاطمه ربيعي
چکيده
سرشماري‌ها، منبع اصلي اطلاعات جمعيّتي بشمار مي‌آيند. ضرورت بازنگري و ارزيابي داده‌هاي سرشماري‌هاي عمومي جمعيـّت ايجـاب مـي‌کنـد کـه بتـوان ضـمن پي‌بردن به ميزان دقّت و کيفيّت داده‌ها، با استفاده از روش‌هاي متنوّعي که در اين زمينه وجود دارند، به تصحيح اطّلاعات جمعيّتي و تقويت مباني آمارهاي ثبتي کمک کـرد. در اين مقاله تلاش شده است علاوه بـر روش‌هـا‌ي معمـول در ارزيـابي سرشـماري‌هـاي عمومي نفوس، الگوي جديدي در اين مورد ارائه شود. به اين منظور ضمن بيـان نتـايج ارزيابي سرشماري‌هاي کشور که طيّ سال‌هاي 1345 -75 صورت گرفته، توصيه‌هـاي بين‌المللي و ملّي موجود در اين زمينه نيز مورد استفاده قرار گرفته است. نتايج حاصل از بررسي کشورهاي منتخب جهان نشان داده است که در کشورهاي توسعه‌يافته تکنيـک ارزيابي سرشماري جمعيّتي عمدتاً از روش تحليل نسلي و معادلـه‌ي تـوازن اسـتفاده شـده است. در کشورهاي در‌حال‌توسعه، تکنيک عمده‌ي ارزيـابي، بـه روش‌هـا ي گرافيکـي و شاخص نسبت جنسي و سنّي بر مي‌گردد. سوابق موجود در کشور، حاکي از آن است که در ايران ارزيابي گزارش سن و جنس با استفاده از روش‌هـا‌ي ارزيـابي تفـصيلي نـسبت جنسي، سنّي و تحليل نسلي صورت گرفته است. با توجّه به بررسي‌هاي صورت گرفتـه، به نظر مي‌رسد براي کاهش خطاي محتوي و افزايش کيفيّت، دقّـت و صـحّت گـزارش سن و جنس در سرشماري‌ها، مي‌توان با استفاده از توصيه‌هاي بين‌لمللي بر پايه‌ي مقايسه‌ي شماري با آمارهاي ثبتي براي محاسبه‌ي نرخ ثبت نام در مدارس ( دانش آموزان واقع در سنين 6-14 ساله ) و اندازه‌گيري سهم جمعيّت گروه سنّي 65 ساله و بيش‌تر کشور کـه تحت مراقبت‌هاي بهداشتي قرار گرفته‌اند، استفاده کرد. توصـيه مـي‌شـود در کنـار ايـن روش‌ها، روش‌هـا‌ي تحليـل نـسلي تجمّعـي را نيـز بـراي مقايـسه توزيـع سـنّي در دو سرشماري با در نظر گرفتن ضريب تغييرات حاصل از تفاوت ميـزان‌هـاي نـسلي بـراي گروه‌هاي باز، سيستم تعديل توزيع سنّي و جنسي به کمک سيـستم Logit و نـرم افـزار PAS مورد استفاده قرار داد.
اين مقاله در نشريه‌ي "گزيده‌ي مطالب آماري" شماره‌ي ۱، بهار ۱۳۸۵، صص ۴۸-۱۹ چاپ شده است. براي دسترسي به متن كامل مقاله به صورت فايل پي دي اف، لينك زير را كليك كنيد.
http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_sci/sci/images/articles/taha68.pdf