بررسي مشكلات ناشي از هم‌زماني نقش‌هاي خانگي و اجتماعي زنان شاغل شهر كرمان
بررسي مشكلات ناشي از هم‌زماني نقش‌هاي خانگي و اجتماعي زنان شاغل شهر كرمان
سوده مقصودي، زهرا بستان
چكيده
بر اساس تقسيم کار جنسي در خانواده، مردان نان‌آور تلقي مي‌شوند، در حالي که زنان بايد عهده‌دار اداره‌ي درون خانه باشند. پي‌آمدهاي عملي اين فرضيه، هم‌چنان گريبان‌گير زنان متأهّل است و چنان از بديهيّات عقلي به شمار مي‌رود که به ندرت مورد ترديد يا اعتراض قرار مي‌گيرد.
با شروع انقلاب صنعتي، نقش‌هاي سنّتي زنان تا حدودي دگرگون شد، به گونه‌ئي که به جاي کار صرفاً خانگي، بخش عمده‌ئي از زندگي آن‌ها صرف فعّاليت‌هاي بيرون از خانه گشت. امّا اين امر موجب جدايي زن از وظايف طبيعي خود نشد. امروزه، هنوز زنان مي‌دانند که پس از سپري‌کردن آخرين ساعات کار، نقش‌هاي سنّتي و خانه‌داري در انتظارشان است، نقش‌هايي چون کدبانوگري، فرزند‌داري، همسرداري، تيمارداري و ...
پژوهش‌هاي متعدّد در سراسر جهان نشان مي‌دهد که زنان همواره در فعّاليت‌هاي درون و بيرون منزل با تضاد و تعارض نقش روبه رو هستند. شناخت اين تعارض‌ها براي کاهش مشکلات برآمده از آن، اهميّت پژوهش در موضوعاتي از اين دست را نشان مي‌دهد. بدين منظور، پژوهشگر 260 زن متأهّل و شاغل در ادارات دولتي شهر کرمان را در سال 82 مورد مطالعه قرار داد. در اين پژوهش که به روش پيمايشي و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه انجام گرفت، براي بررسي ارتباط بين متغيّرها و شدّت و ضعف آن، علاوه بر آزمون کي دو از رگرسيون نيز استفاده شد. يافته‌هاي تحقيق نشان داد که زنان شاغل مشکلات خود را در رابطه با نگهداري و تربيّت فرزندان، تهيّه‌ي خوراک خانواده، برقراري نظم و نظافت منزل، کمبود وقت براي رفت و آمد با خويشاوندان، رسيدگي به ظاهر خود و داشتن وقت لازم براي تفريح، گفت وگو و تبادل نظر با همسر و ... زياد ارزيابي کردند. از سويي، بيش‌ترين ميزان مشکلات زنان شاغل، نظافت و ايجاد نظم در منزل بود. اين پژوهش، هم‌چنين نشان داد که اين مشکلات، لزوماً نه به تنهايي برآمده از شغل زنان، بلکه از نگرش‌ها و تفکّرات سنّتي جامعه درباره‌ي نقش زنان است که آن‌ها را وادار مي‌کند افزون بر نقش‌هاي اجتماعي، هم‌زمان به الزامات و مسئوليّت‌هاي نقش‌هاي خانگي نيز بيانديشند. علاوه بر اين، يافته‌ها بيانگر اين مطلب‌اند که ميزان مشکلات زنان با افزايش همکاري همسر در امور منزل، کاهشي قابل‌ملاحظه خواهد داشت. در اين مقاله، با توجّه به فراواني‌ها رابطه‌ي چنداني ميان شرايط شغلي و مشکلات زنان ديده نشد، بدين معنا که زنان شاغل، با هر پست سازماني و با هر ميزان ساعات کار و درآمد، مشکلات مربوط به نقش‌هاي خانگي خود را، زياد ارزيابي کرده‌اند.
واژگان كليدي:
اشتغال، مشكلات، نقش خانگي، زنان
اين مقاله در نشريه‌ي "مطالعات زنان"، شماره‌ي ۵، سال ۱۳۸۳، صص ۱۵۰-۱۲۹ چاپ شده است. براي دسترسي به فايل متن كامل مقاله به صورت فايل پي دي اف، لينك زير را كليك كنيد.