تقاضا براي‌ آموزش‌ عالي‌

مصطفي عمادزاده

چكيده

تقاضا براي‌ آموزش‌ عالي‌، همانند تقاضا براي‌ هر كالاي‌ سرمايه‌اي‌ ديگر، به‌ ميزان‌ بازده‌اقتصادي‌ آن‌ بستگي‌ دارد. امروزه‌ محقق‌ شده‌ كه‌ يكي‌ از راههاي‌ اساسي‌ تشكيل‌ سرمايه‌ انساني‌،سرمايه‌گذاري‌ در آموزش‌ است‌. ذخيره‌ دانشي‌ كه‌ از اين‌ راه‌ در افراد تجسم‌ مي‌يابد بر قابليتهاي‌آنها مي‌افزايد و قدرت‌ توليد و در پي‌ آن‌، توان‌ ايجاد درآمد در ايشان‌ را افزايش‌ مي‌دهد. البته‌اين‌ نكته‌ كه‌ تقاضا براي‌ آموزش‌ عالي‌ صرفا جنبه‌ سرمايه‌گذاري‌ دارد، بحثي‌ است‌ كه‌ پرسشهاي‌تازه‌اي‌ برانگيخته‌ است‌، زيرا اين‌ ادعا، آثار مصرفي‌ آموزش‌ را ناديده‌ انگاشته‌ است‌. هر چند، به‌هيچ‌ روي‌، بي‌ اهميت‌ جلوه‌ دادن‌ آثار مصرفي‌ آموزش‌ عالي‌ مطرح‌ نبوده‌ است‌، اما هدف‌ نظريه‌ سرمايه‌ انساني‌، آن‌ است‌ كه‌ ارتباط بين‌ سرمايه‌گذاري‌ در آموزش‌، و بازده‌ اقتصادي‌ آن‌ را بيش‌ ازپيش‌ آشكار نمايد. بدين‌ ترتيب‌، امروزه‌ اين‌ تصور قوت‌ گرفته‌ كه‌ تقاضا براي‌ آموزش‌، تا حدودزيادي‌، به‌ ميزان‌ بازده‌ اقتصادي‌ آن‌ بستگي‌ دارد. در اين‌ مقاله‌، عوامل‌ مهمي‌ را كه‌ در تقاضا براي‌ آموزش‌ عالي‌، نقش‌ اساسي‌ دارند، تحليل‌ مي‌نماييم‌. بدين‌ منظور، پس‌ از بحث‌ كوتاهي‌ درباره‌ چگونگي‌ سازوكار بازار نيروي‌ كارتحصيلكرده‌، نحوه‌ محاسبه‌ بازده‌ اقتصادي‌ سرمايه‌گذاري‌ در آموزش‌ عالي‌ را بررسي‌ مي‌كنيم‌.آن‌گاه‌ به‌ عوامل‌ مهمي‌ كه‌ در تقاضا براي‌ آموزش‌ عالي‌ مؤثرند مي‌پردازيم‌. در پايان‌، پس‌ ازجمع‌بندي‌ مطالب‌، پيشنهادهايي‌ ارائه‌ مي‌دهيم‌.

اين مقاله در مجلّه‌ي برنامه وبودجه، سال دوّم، شماره‌ي ۴ و ۵ (پياپي ۱۷)، مرداد و شهريور ۱۳۷۶، صص ۳۲-۱۵ چاپ شده است. براي دسترسي به فايل متن كامل مقاله به صورت پي دي اف، لينك زير را كليك كنيد.

http://www.barnameh-budjeh.com/official/1168/showpaper.asp?magID=1168&Type=pdf&ID=80457