نشست رئيس و برخي از اعضاي انجمن جمعيّت آسيا در انجمن جمعيّتشناسي ايران
نشست رئيس و برخي از اعضاي انجمن جمعيّت آسيا در انجمن جمعيّتشناسي ايران
حاتم حسینی
روز شنبه 8 خرداد 1389 انجمن جمعيّتشناسي ايران ميزبان پروفسور ليلا ويساريا رئيس انجمن جمعيّت آسيا و تني چند از اعضاي انجمن جمعيّت آسيا از جمله پروفسور گوين جونز و پروفسور منير عالم بود. در اين نشست كه رئيس انجمن جمعيّتشناسي ايران، اعضاي هيأت مديره‌ي انجمن و استادان و دانشجويان دوره‌هاي كارشناسي ارشد و دكتري جمعيّتشناسي حضور داشتند، از ساعت 4 تا 6 مدعوين به ارايه‌ي سخنراني بر اساس زمان‌بندي تعيين‌شده پرداختند.
ليلا ويساريا، رئيس انجمن جمعيّت آسيا، در سخنراني خود با عنوان "فعّاليت‌ها و برنامه‌هاي آينده‌ي انجمن جمعيّت آسيا" به سابقه‌ي شكل‌گيري و فرآيند تكوين انجمن جمعيّت آسيا اشاره نمودند و گفتند: 60 درصد جمعيّت جهان در آسيا زندگي مي‌كنند، اين در حالي بود كه هيچ انجمن قارّه‌اي وجود نداشت. بحث‌هاي مختلفي در هند، پاكستان و تايلند در ارتباط با ضرورت تأسيس انجمن جمعيّت آسيا صورت گرفته بود كه در تهران به ثمر نشست و به اين ترتيب انجمن جمعيّت آسيا تأسيس شد. انتخابات انجمن از سال 2008 انجام شد و از 2009 انجمن رسماً شروع به كار نمود. شمار اعضاي انجمن بالغ بر 960 نفر است. در اوّلين كنفرانس انجمن كه در روزهاي 16 تا 20 نوامبر در دهلي نو برگزار خواهد شد، حدود 700 مقاله به دبيرخانه‌ي كنفرانس ارسال شد كه از ميان آن‌ها 205 مقاله براي ارايه به صورت سخنراني و 250 مقاله براي بخش پوستر انتخاب شدند. رئيس انجمن جمعيّت آسيا اظهار در ادامه داشت كه تلاش‌هاي زيادي براي جلب كمك‌هاي مالي صورت گرفته و مقرّر شده است بخشي از هزينه‌هاي افرادي كه مقاله‌ي آن‌ها براي ارايه پذيرفته شده است، پرداخت شود. به باور ويساريا اعضاي انجمن جمعيّتشناسي ايران هم نقش مهمّي در شكل‌گيري انجمن جمعيّت آسيا داشتند و هم اين‌كه از نظر شمار اعضاء بعد از هند دوّمين كشور مي‌باشند.
در ادامهي اين نشست، پروفسور گوين جونز به ارايه‌ي سخنراني خود با عنوان "آيا مداخله‌ي دولت‌ها در افزايش يا كاهش باروري قابل توجيه است" پرداختند. به باور جونز مداخله‌ي دولت‌ها در مسايل خصوصي مردم تا آن‌جايي قابل توجيه است كه امر خصوصي پيامد اجتماعي داشته باشد. وي اظهار داشت: بعضي از رفتارهاي ما به عنوان فرد پيامد اجتماعي دارد. شمار فرزندان در نهايت روي حجم جمعيّت تأثير مي‌گذارد. پس دولت تا اندازه‌اي مي‌تواند در عرصه‌ي خصوصي افراد مداخله داشته باشد. وي اظهار داشت همواره بايستي مشاوره‌هايي بين دولت، دانشگاهيان و افراد محلّي صورت بگيرد. هدف از اين‌كار ارزيابي ارزيابي برنامه‌هايي است كه بايستي اجرا شود و اين‌كه چه برنامه‌اي را بايستي اجرا كرد تا نتيجه‌ي بهتري حاصل شود. گوين جونز با اشاره‌ي به تجربه‌ي تايلند در دهه‌ي 1960گفت وقتي يك سياست جمعيّتي مدّت زمان زيادي در جامعه اجرا شد و افراد به آن سياست عادت كردند، تغيير آن مشكل و تحقّق هدف‌هاي ان دشوار مي‌نمايد. جونز در ادامه به بحث درباره‌ي كشورهاي با باروري خيلي پايين مثل سنگاپور و هنگ‌كنگ پرداختند و گفتند چنانچه باروري پايين مدّت‌ها ادامه بيابد گشتاور منفي به وجود خواهد آمد و در طيّ يك نسل جمعيّت 30 درصد كاهش خواهد يافت. بر اين اساس است كه دولت‌ها حقّ خود مي‌دانند كه سياست‌هاي تشويقي اجرا كنند. با اين‌حال، اين سياست‌ها خيلي تأثيرگزار نبوده است.
پس از پايان سخنراني گوين جونز حاضران در جلسه به ارايه‌ي پرسش‌هايي و نیز دیدگاه های خود در ارتباط با موضوع مورد بحث پرداختند. دكتر حسيني چاووشي بر اين باورند كه دولت براي موفقيّت در اجراي سياست‌هاي افزايش مواليد، ابتدا بايستي تقاضا براي افزايش بچّه را ايجاد نمايد، آنگاه سياست‌هاي جديد را مبني بر افزايش باروري اتّخاذ و به اجرا بگذارد. در ادامهي جلسه‌ي پرسش و پاسخ، دكتر حبيب‌اللّه زنجاني رئيس انجمن جمعيّتشناسي ايران، ضمن قدرداني از پروفسور گوين جونز به خاطر ارايه‌ي سخنراني از ايشان به عنوان يكي از استادان برجسته‌ي جمعيّتشناسي در منطقه‌ي آسيا و اقيانوسيه نام بردند. زنجاني اظهار داشت مقايسه‌ي وضعيّت ايران و سنگاپور از نظر سياست‌هاي جمعيّتي و تلاش براي افزايش باروري قابل مقايسه نيست، در عين حال تجربه‌ي تايلند را تا حدودي قابل مقايسه دانستند، زيرا بر اين باورند كه در تايلند قوميّت‌ها تا حدودي متخاصم و در ايران هماهنگ‌ترند. زنجاني هم‌چنين گفت وقتي در سال 1966 جهاني‌شدن جمعيّت مطرح شد، سران 30 كشور اعلاميه‌اي خطاب به دبير كل وقت سازمان ملل نوشتند و گفتند دولت‌ها موظّف‌اند سياست‌هايي در مورد جمعيّت اِعمال كنند. در حالي كه امروزه دولت‌ها از كم‌جمعيّتي مي‌هراسند و همين مداخله‌ي آن‌ها را اجتناب‌ناپذير مي‌سازد. زنجاني هم‌چنين گفت مسأله‌ي كاهش باروري در ايران به دنبال يك حركت غيرمتعارف در كنترل جمعيّت پيش آمد و هر اقدام غيرمتعارف پيامد غيرمتعارف هم دارد. وي تصميم‌گيري در مورد باروري پايين را در شرايط كنوني ايران، ناشي از اين حركت غيرمتعارف مي‌دانند. در پايان دكتر عبّاسي شوازي نايب رئيس انجمن جمعيّت آسيا اظهار داشتند در شرايط كنوني ايران اتّخاذ يك سياست جامع جهت افزايش باروري دست‌كم در 15 سال اينده، همكاري گسترده‌ي دولت و دانشگاه را مي‌طلبد.