بررسي رابطه‌ي عوامل اجتماعي ـ فرهنگي با نگرش مردان نسبت به عمل عقيم‌‌سازي مردان (وازكتومي): مطالعه‌ي موردي دانشجويان و طلبه‌هاي متأهّل شهرستان قم

مریم زرّین‌پگاه

اين پايان‌نامه در مقطع كارشناسي ارشد جمعيّت‌شناسي با راهنمايي دكتر محمّد‌كريم منصوريان و مشاوره‌ي دكتر حبیب احمدی و دكتر علی گلی در بخش جامعه‌‌شناسي دانشگاه شيراز در سال 1389 به انجام رسيده است. هدف از انجام اين پژوهش، اين است كه آيا عوامل اجتماعي فرهنگي مي‌تواند باعث تفاوت در نگرش افراد نسبت به وازكتومي باشد و هم‌چنين نوع تحصيلات يعني دانشگاهي و حوزوي به عنوان يك متغيّر فرهنگي مي‌تواند باعث تفاوت نگرش نسبت به وازكتومي بشود يا نه. اين مطالعه به روش پيمايشي انجام شده و 310 نفر از مردان متأهّل به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند كه 175 نفر طلبه و 135 نفر دانشجو هستند. چارچوب نظري مورد استفاده در اين تحقيق نظريه‌ي كنش اجتماعي پارسونز است. در توصيف متغيّرها، ميانگين، حدّاقل و حدّاكثر متغيّرها ذكر شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه متغیّر نوع تحصیلات مرد با نگرش او نسبت به وازکتومی رابطه‌ي معناداری دارد. از شانزده فرضيه براي دانشجويان در اين تحقيق به جز متغيّر نگرش مردسالارانه، تعداد اعضاي خانواده‌ي پدري، ترجيح جنسي و ترس از عوارض عمل وازكتومي و ارزش‌هاي ديني بقيه‌ي متغيّرها داراي رابطه‌ي معنادار با نگرش به وازكتومي نيستند و براي طلبه‌ها به جز تفاوت سنّي زوجين، تعداد اعضاي خانواده‌ي پدري، ترجيح جنسي، تحصيلات همسر بقيّه‌ي متغيّرها داراي رابطه‌ي معنادار با نگرش به وازكتومي هستند. نتايج پژوهش نشانگر آن است كه متغيّر ارزش­هاي ديني، ترس از عوارض عمل وازكتومي، تعداد فرزندان، ميزان استفاده از رسانه‌هاي گروهي، شغل مرد و تعداد اعضاي خانواده‌ي پدري عمده‌ترين عوامل مؤثّر بر نگرش مردان نسبت به وازكتومي در شهر قم هستند  .بر اساس نتایج رگرسیون چندگانه که برای هر یک از ابعاد نگرش به دست آمد، رو‌آوردن به عمل وازکتومی در میان دانشجویان و طلّاب شهر قم به طور عمده تحت تأثیر بعد احساسی نگرش و ترجیح جنسی قرار دارد.